Het is bijzonder hoe de lichaamstaal van katten hun stemming en emoties kan beschrijven. Als je de basissignalen kent en wat tijd besteedt aan het bestuderen van jouw kat en andere katten, zul je het gedrag van je kat snel kunnen begrijpen.
Om een kat te begrijpen, moet je de betekenis van de signalen in het gezicht (oren, ogen, snorharen, tanden) in combinatie van die met de staart bestuderen.
De lichaamstaal van de oren
Wist je dat de oren van een kat onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen om geluiden te detecteren? De musculatuur van het buitenoor van de kat maakt ook een breed scala aan bewegingen mogelijk die snel kunnen worden veranderd.
De verschillende standen van de oren:
- Rechtop en naar voren gericht: naar voren gerichte oren wijzen op ontspanning en alertheid. Het zal zelden wijzen op agressie. Dit je kunt zien door naar de rest van het lichaam te kijken.
- Zijwaarts afgeplat: Duidt op angst en alertheid. Hoe angstiger een kat is, hoe platter de oren lijken.
- Achterwaarts gedraaid: wijst op een staat van frustratie en/of woede. Volgens een interessante studie lijkt het rechteroor meer gedraaid te zijn dan het linkeroor in geval van frustratie of woede.
- Naar achter en plat tegen het hoofd: Duidt op angst, defensiviteit en onderwerping. Verlaagde oren zijn een teken van angst. Hoe platter de oren, hoe angstiger of banger de kat is. Je wilt bij haar uit de buurt blijven.
- Eén oor afgeplat/gedraaid: Katten draaien soms slechts één oor, wat wijst op verwarring. De kat weet niet goed hoe hij met de situatie moet omgaan.
De lichaamstaal van de ogen
Een blik kan gewoon een blik zijn, maar soms zit er toch een emotie of signaal achter. Naast het verwijden en samentrekken van de pupillen als reactie op de hoeveelheid licht, lijken katten hun pupillen te verwijden en samen te trekken om hun stemming aan te geven.
Knipperende ogen
Langzaam knipperen met direct oogcontact kan een vriendelijk gebaar zijn dat aangeeft dat de kat je vertrouwt. Sommige eigenaren gebruiken deze kattentaal om hun kat te vertellen dat ze niet bedreigend zijn en zo kan de kat ontspannen. Langzaam knipperen moet gepaard gaan met een ontspannen lichaamshouding en spinnen. Aan de andere kant betekent snel knipperen angst en een strategie om direct oogcontact in potentiële conflictsituaties te vermijden.
Verwijde pupillen
In andere gevallen dan als reactie op verminderd licht duidt dit op agressie, opwinding, pijn of angst – eigenlijk elke vorm van opwinding. Het signaal is daarom niet altijd helemaal duidelijk. Kijk goed naar de rest van het lichaam en de situatie.
Vernauwde- en spleetogen
Geeft zelfverzekerdheid of woede aan of dat ze slaperig is. Katten slapen vaak met uitgestrekte oren en halfgesloten ogen. Dit laat zien dat de kat slaperig is maar alert is. Ze kan wakker worden van de kleinste geluiden.
Staren naar een andere kat
Geeft confrontatie aan. Katten lossen zelfs de grootste geschillen graag op door elkaar aan te staren en te schreeuwen.
De lichaamstaal van de staart
Staart bijna evenwijdig aan de grond gehouden
Een jagende of sluipende kat houdt haar staart bijna horizontaal. Aan de andere kant zou een licht hangende staart erop wijzen dat de kat ontspannen, zelfverzekerd of alert is.
Trillende staart
Trilling aan de basis van een rustende staart geeft aan dat de katgeïnteresseerd is in iets doen of ernaar kijken. Lichte spiertrekkingen kunnen erop wijzen de kat zich probeert te concentreren.
De vlaggenmast
Wanneer katten andere vriendelijke katten of mensen ontmoeten die ze leuk vinden, hebben ze de neiging om hun staart omhoog te houden als een vlaggenmast om vriendelijke groeten over te brengen.
Rechtop en gehaakt
Deze positie lijkt veel op de staart van de vlaggenmast en heeft dezelfde betekenis. De haakvormige punt van de staart wijst echter op een beetje onzekerheid of voorzichtigheid.
Rechtop en trillend
Als de staart van een kat helemaal rechtop staat en trilt is de kat erg blij je te zien. Dit gaat vaak gepaard met kneden en kopjes geven.
Slingeren en zwiepen met de staart
Als je met de staart op de grond slaat terwijl ze zit of ligt, kan dit duiden op irritatie, frustratie of woede. Deze bewegingen worden vaak gevolgd door (licht) agressief gedrag.
Waarom krijgt mijn kat een dikke staart?
De gezwollen staart van een kat is een manier om zijn verschillende emoties te communiceren, variërend van angst tot agressie. Dit staat bekend als pilo-erectie (haar rechtop, vergelijkbaar met kippenvel bij mensen). Normaal gesproken zie je een kat met een dikke staart als hij geschrokken is of als hij gefrustreerd raakt tijdens het spelen. Als de gehele vacht ‘opgeblazen’ is, heeft jouw kat het koud en probeert hij warm te blijven.
Katten blazen hun staart op om zichzelf zo groot mogelijk te laten lijken en roofdieren af te weren als ze bang of angstig zijn.
Een dikke staart die laag bij de grond is betekent angst.
Een dikke staart die omhoog staat betekent agressie.
Lees ook: Hoe houd je je kat uit de kerstboom?
Wat betekent de lichaamstaal (stand) van het hoofd?
Hoofd naar voren gestrekt
Dit duidt op vriendelijkheid. Katten doen dit om hun baasje of andere katten aan te moedigen om aan te raken. Een ander voorbeeld waarbij katten hun hoofd naar voren strekken, is wanneer ze proberen de gezichtsuitdrukking van hun eigenaar of andere katten te zien.
Hoofd opzij gehouden
Meestal hurkt een kat en houdt haar hoofd zijwaarts wanneer ze defensief is. Je kunt ook merken dat haar oren naar achteren wijzen als ze gefrustreerd en boos lijkt.
Hoofd omhoog
Tijdens het conflict zal een zelfverzekerde kat haar hoofd omhoog houden. Aan de andere kant zal een inferieure kat die defensief agressief is, ook het hoofd omhoog houden, maar dit zal bedoeld zijn om assertiviteit aan te geven. Een onderdanige kat kan echter ook haar hoofd omlaag houden en agressie uiten.
Hoofden tegen elkaar aan wrijven
Een hoofdwrijving tussen katten is een vriendelijk gebaar. Voor twee katten die elkaar nog niet eerder hebben ontmoet, is dit gebaar een uitnodiging voor sociale binding. Katten die elkaar naderen, steken meestal hun staart rechtop. Soms merk je misschien dat slechts één van de katten zijn staart opsteekt terwijl hij de andere kat nadert. Dit betekent dat de andere kat minder geïnteresseerd is in contact.
Snuffelen
Interessant is dat mannetjes de neiging hebben om neuzen tegen elkaar aan te stoten en te snuffelen in plaats van hoofden tegen elkaar aan te wrijven.
Tong
De bewegingen van de tong kunnen verwarrend zijn. Een kat kan bijvoorbeeld lippen likken wanneer hij eten krijgt om te ruiken wat er wordt aangeboden. Maar ook na het eten zal die likken om de restjes van de mond te verwijderen. Katten likken ook hun mond net voordat ze op het punt staan te braken.
Een licht uitgestoken tong geeft tevredenheid, ontspanning of interesse van de kat aan.
Mond
Katten openen hun mond meerdere keren per dag, maar soms kun je er toch betekenis uithalen. Een grote gaap met open mond is geen dreigend signaal, maar een open mond die gepaard gaat met sissende of grommende geluiden kan erop wijzen dat de kat zich bedreigd voelt en defensief is.
Soms doet de kat haar mond een stukje open, en lijkt het net alsof ze heel verbaasd, een beetje dom of vol afkeer is. Maar dit is helemaal niet het geval! Een kat doet dit om iets beter te kunnen ruiken. Dit heet “flemen”.
Snorharen
Een van de fascinerende eigenschappen van een kat zijn de beweeglijke snorharen.
- Snorharen die wijd open staan en naar voren wijzen duiden op alertheid, interesse en speelse stemming.
- Snorharen ontspannen en iets naar voren wijzen op positieve en vriendelijke ontmoetingen.
- In angstige situaties worden de snorharen tegen het gezicht gehouden om aan te geven dat de kat niet bedreigend is. Bovendien worden tijdens een mogelijk conflict de snorharen naar achteren gekanteld.
Ander veel voorkomend gedrag van de kat
Kneden
Katten kneden op dekens, andere katten en mensen als een gewoonte die ze van jongs af aan hebben meegekregen. Kittens kneden hun moeder om haar te helpen haar melk naar beneden te leiden. Kneden door volwassen katten geeft aan dat ze comfortabel en ontspannen zijn. Kneden gaat meestal gepaard met spinnen.
Allorubing
‘Allorubbing’ is het wrijven tegen een dier door een ander dier van dezelfde soort. Sociaal verbonden katten wrijven graag tegen elkaar met hun hoofd en wangen. Dit is een manier om een vriendelijke groet over te brengen.
Omgewikkelde staart
Katten wikkelen hun staart om andere katten of personen die ze als vrienden beschouwen. Dit kan gebeuren tussen twee katten, waarbij elk zijn staart om de staart van de ander wikkelt. Net als andere vriendelijke gebaren, wordt dit meestal gevolgd door een benadering met opgeheven staart.
Krabben
Katten lijken aan (krab)palen of bomen te krabben om een signaal van hun aanwezigheid achter te laten. Terwijl ze dit doen, geven ze een geurboodschap af met afscheidingen uit de klieren tussen de kussentjes aan de onderkant van hun poten.
Territorium afbakenen
Zoals we uit ander gedrag weten, lijken katten hun geur op voorwerpen, andere katten en mensen te wrijven. Hoewel mensen niets kunnen ruiken, zullen andere katten geïnteresseerd zijn in deze plekken. Een kat wil bijvoorbeeld geuren gebruiken om zijn/haar territorium af te bakenen. Vrouwelijke katten laten hun geuren achter in het broedseizoen.
De lichaamstaal van mijn kat begrijpen
Hoewel het lezen van de lichaamstaal van een kat een uitstekende manier is om je pluizige huisgenoot te begrijpen, is het belangrijk om je bewust te zijn van de omgeving. Sommige signalen kunnen namelijk meerdere betekenissen hebben. Observeer je kat en probeer hem of haar zo goed mogelijk te begrijpen, daar wordt jullie relatie alleen maar beter van!
Let op:
Dit artikel is nauwkeurig en waarheidsgetrouw voor zover de auteur weet. Het is niet bedoeld ter vervanging van diagnose, prognose, behandeling, recept of formeel en geïndividualiseerd advies van een dierenarts. Dieren die tekenen en symptomen van ziekte of angst vertonen, moeten onmiddellijk door een dierenarts worden gezien.